#54 - Verslag: De grondslagen van de Europese Vrijheid - Damiaan Meuwissen (Emeritusprofessor rechtsfilosofie en staatsrecht) - Sint Nicolaas Academie najaar 2018
Hai GuidoFox hier! Gaaf dat je dit artikel leest!
Damiaan Meuwissen vangt zijn bespreking aan met dat hij een groot voorstander is van het dialectisch denken. Dit is een redeneervorm dat uitgaat dat door tegenstellingen de waarheid kan worden gevonden: these, antithese and synthese - zoals we eerder in mijn artikelen hebben gezien.
Hij wilt graag spreken over Europa zelf (de zaak zelf) en niet over hoe Europa zou moeten zijn. Filosofie gaat immers over de zaak zelf in zijn totaliteit (en gaat daarnaast voor de wetenschap vooruit).
Om Europa te kunnen begrijpen, dien je terug te gaan naar jezelf - naar je eigen woonplek, want dat is tenslotte Europa. Brussel is maar een klein onderdeel van Europa. Europa zit in jezelf en speelt zich hier af in Amsterdam. Dus eigenlijk is de zoektocht naar Europa, een zoektocht naar je eigen zelf.
Een interessante gedachte (startgedachte) lijkt mij die overeenstemming is met de spirituele visie van non-dualiteit: er is geen wij / zij (Brussel), maar alleen wij.
Drie filosofische-christelijke principes
Hij noemt drie filosofische-christelijke principes – die ingegeven zijn door Hans von Balthasar (jezuïet) – die relevant zijn voor het Europa / Europese Unie van nu.
1. Anspruch
Het christendom staat ergens voor en het verkondigt iets. Hij wilt hier niet dieper op ingaan, maar de algemene christelijke waarden en normen zijn alom vertegenwoordigd in ons denken.
2. Kreuz
Het kruis geeft het teken van lijden en hopen. Hij benadrukt dat het lijden als iets positief moet worden gezien. De Europese eenwording kan dus uitgelegd worden als een lijdensweg, maar dient wel uiteindelijk positief te worden bezien.
3. Auferweckung
De opstanding, de genezing en de verlossing.
Dit betekent in Europese context: ‘het komt allemaal goed’.
Deze drie principes zijn volgens hem geïnstitutionaliseerd in de vormgeving en de waarden en normen in Europees verband.
Zes wijsgerige beginselen
Daarnaast zijn er zes wijsgerige beginselen die ook zijn geïntegreerd in het Europees denken.
1. Waarheidsconcept
De waarheid is enkel te vinden door te onderzoeken.
Wees niet tevreden met een antwoord, maar vraag door. Waarheidsvinding staat dus in het Europees denken voorop.
Dit betekent ook respect voor iemand anders zijn waarheid – dat is immers de echte waarheid. Om zo ook andere ‘waarheden’ niet te onderdrukken.
2. Openheid Europa
Europa is altijd een ‘open society’ geweest en stond / staat altijd open voor de wereld. Dit is tegenstelling volgens hem tot andere werelddelen.
3. Logos
Het menselijk denken in zijn totaliteit. Dit is het uitgangspunt dat zich voor het denken afspeelt. Het startpunt is volgens hem dat het redelijk denken, het verder denken en het denken in zijn totaliteit ervoor gezorgd heeft dat Europa is zoals het nu is.
4. Goed en kwaad
‘Als je het goede kunt doen, kun je ook het kwade doen’.
Je kunt niet het goede waarderen als je het kwade niet kent.
Europa heeft hier in het verleden nare ervaringen mee gehad en de Europese Unie heeft volgens hem een groot aandeel gehad dat er sinds hele lange tijd geen oorlog meer is tussen verschillende Europese landen.
5. Spes = Hoop
Dit betekent dat er hoop is – ondanks alle verschillen die de Europese landen met zich meebrengen. Het feit dat er wordt gepraat en gesproken met elkaar is al een hele vooruitgang.
6. Vrijheid
‘Alleen waarheid is te vinden door een vrije act’.
Individuele vrijheid is dus essentieel om tot waarheid te kunnen komen. Daarom is dit een belangrijk uitgangspunt binnen Europees verband.
Hij wijst er nog op dat deze christelijke principes - sinds Descartes – zijn geseculariseerd (en in mindere mate geverticaliseerd) en ingang hebben gevonden in de vele vormen binnen de maatschappij en wetenschap.
Godsbeeld
Volgens hem is God zowel transcendent als immanent en zoals velen twijfelt hij weleens over het bestaan van God.
Leestips:
- De vijf godsbewijzen van Thomas van Aquino
- John Paul 2: on the relationship between faith and reason
P.S.
- Volgens hem is de Raad van Ministers van de EU een soort Nederlandse 1ste kamer
- Volgens hem was de Europese Grondwet enkel het stroomlijnen van de verschillende grondwetten van de EU-landen
- Het grootste mankement in de Europese Grondwet was het accent op de liberale waarden (kapitalisme, privatisering, vrije concurrentie). Daarmee vermaak je volgens hem een grondwet tot het verkondigen van de heersende politieke visie en dat is volgens hem niet de bedoeling. Daarnaast kan je dit bijna nooit meer uit de grondwet halen.
- De Europese Unie was opgericht als Gemeenschap voor Kolen en Staal, waardoor landen geen oorlog meer tegen elkaar konden voeren (bestanddelen voor wapenproductie waren in gezamenlijke handen)
Greetz,
GuidoFox – Evolve your Life!
Spiritual Teacher, Life Coach and Political Influencer