Hai GuidoFox hier! Gaaf dat je dit artikel leest!

Vandaag wil ik het hebben over de Katharen en de Bogomielen. Deze twee stromingen verkondigden binnen het christendom de mystieke kant, die niet altijd werden gewaardeerd door de heersende geloofsmachten.

Katharen

De Katharen was een religieuze beweging die tijdens de 12e en 13e eeuw na Christus een grote aanhang kende in vooral Frankrijk. Ze lieten zich inspireren door het leven van Jezus Christus, maar hun mystieke interpretatie van de Bijbelverhalen week ver af van die van de toenmalige machtige Rooms-Katholieke Kerk.

De Katharen keerde zich dus sterk tegen de Rooms-Katholieke Kerk. Zij vonden dat deze kerk teveel naar macht en rijkdom streefde in plaats van naar spiritualiteit.

Katharen onderwierpen zich niet aan veel katholieke tradities die volgens hen toch geen verlossing zouden brengen. Ze beschouwde het spirituele pad als de enige manier om tot zelfbevrijding te kunnen komen en zo de innerlijke goddelijke Vonk / het Licht - door een permanent gebed - te kunnen vinden.

De Katharen maakte geen gebruik van een kerk of van priesters, waardoor ze een gevaar vormde voor de Rooms-Katholieke Kerk. De kerk was op dat moment een groot machtig sociaal controlemechanisme, dat graag haar volgelingen in de kerk zou willen hebben.

'De ware Kerk is gezeteld in het hart van de mens'

Een van de gevaren was dat de Katharen hun eigen interpretaties hadden over God, Jezus Christus en de Bijbel en ze maakte gebruik van het innerlijke boek en richtte zich niet meer naar de richtlijnen die door de Rooms-Katholieke kerk werden aangehouden. Ze begonnen zoals we dat nu noemen: ‘voor zichzelf’.

Bethlehem betekende wedergeboorte en dus de wedergeboorte van de innerlijk aanwezige goddelijke Vonk. Ze wilde dus naar een innerlijk gnostisch zuiver christendom.

Het breken van het brood van Jezus werd opgevat als het delen van deze innerlijke god onder de andere mensen. Brood stond dan ook volgens hun voor Wijsheid, Kracht en Liefde. Deze had de mens nodig om zijn goddelijke oorsprong te kunnen vinden, die als eindbestemming gold.

Ze pasten dan ook het Onze Vader aan.

- ‘Geef ons heden ons dagelijks brood’

werd

- ‘Geef ons heden ons dagelijks onvergankelijke brood’.

Daarmee werd de wieg gelegd voor de mystieke belijdenis van het christelijke geloof.

- ‘En leidt ons niet in verzoeking, maar verlos ons van den boze’

werd

- ‘Als wij in verzoeking zouden komen, verlos ons dan van het kwaad’

Dit betekent dat wij van nature zelfstandig de keuze hebben om al dan niet in verzoeking te komen, terwijl het christelijk geloof dat aan God overliet. Hieruit bleek een accent in hun geloof te liggen op het zelfstandig karakter van het individu.

De mens was volgens de Katharen uit zijn oorsprong gevallen en was enkel aanwezig in de stoffelijke wereld. De mens moest dan ook terug naar zijn goddelijke wereld.

Ze gingen dus uit van de tweevoudige mens (het dualisme): de spirituele bovenwereld en de stoffelijke wereld. Dit ging gepaard met het streven naar de Ware Zelf. De persoonlijke stoffelijke mens was dienend aan dit doel.

Een ander belangrijk aspect van de Katharen was dat ze geloofde in een absolute gelijkwaardigheid tussen man en vrouw en dit was voor de tijdsgeest zeer revolutionair. Zij vonden dat in ieder mens God kon worden gevonden - zowel bij de man als bij de vrouw. Dit maakt hen beiden gelijkwaardig aan elkaar.

Een ander bijbehorend punt was de androgyniteit van de Verlichte mens. In het geval dat de innerlijke God werd gevonden, werd de mens pas evenwichtig in zijn mannelijke en vrouwelijke energie.

Thomas van Aquino schreef dan ook:

‘Als de man niet komt tot vrouw en de vrouw niet komt tot man, komt men niet het Koninkrijk binnen’

Ook Thomas van Aquino besefte dus dat de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw en de innerlijke balans tussen vrouwelijke en mannelijke energie essentieel waren om tot God te kunnen komen.

Maria – de moeder van Jezus - werd dan ook door de Katharen afgebeeld als een androgyne persoonlijkheid, zodat zij deze kenmerken kon doorgeven aan Jezus – de zoon van God. Zij wordt ook wel de God-barende genoemd.

De geboorte van Jezus verliep volgens de Katharen via het oor van Maria. Dit is volgens hun ook het eerste zintuig dat tot ontwikkeling komt in de mens.

Jezus was echter geboren als een engel en had nooit een menselijk lichaam aangenomen. Hij kon dus niet sterven of verrijzen. Maria was ook nooit zwanger geweest; Jezus was nooit gekruisigd.

Hij had wel zijn spirituele vermogens doorgegeven aan zijn discipelen, waardoor de Katharen nu ook de Heilige Geest aan elkaar konden doorgeven. Zij voelden zich de zonen van Jezus Christus en geloofden dat Jezus spiritueel aanwezig was.

De katholieken vonden dat de Katharen hard bestreden moesten worden voor deze denkbeelden. De Inquisitie ging in de 15e eeuw door tot er geen Katharen meer over waren. Katharen hadden het erg zwaar en werden op een gegeven totaal in Frankrijk uitgeroeid, verdreven en/of op de brandstapel gegooid.

De Katharen hadden drie principiële uitgangspunten:

1) Paratge: gelijkwaardigheid tussen man en vrouw

2) Convivenzia: Verdraagzaamheid, goed samenleven en respect voor de meningen van anderen

3) Pretz: respect, edelmoedigheid en opkomen voor de zwakkeren in de samenleving

Een beetje creativiteit brengt ons tot de drie kernpunten van de Franse Revolutie:

vrijheid, gelijkheid en broederschap.

Ramon Llull was een bekende Kathaar.

Hij noemde zichzelf ook wel de ‘Arabic Christianus’. Hij was schrijver, filosoof, dichter en theoloog.

Hij pleitte als één van de weinigen van een permanente dialoog tussen Joden, Mohammedanen en Christenen. Dit was wederom revolutionair voor deze periode.

Bogomielen

De Bogomielen werden ook wel de oost-Katharen genoemd. Ze beleden hun geloof vooral in Bulgarije in de tijdsperiode 950 - 1485 na Christus. Ze zijn genaamd naar hun stichter, de priester Bogomil (hij die door God bemind wordt). In twee eeuwen tijd verspreidde zijn beweging zich over Servië, Bosnië, Macedonië en Klein-Azië.

In de 12e eeuw stichtte de Macedonische monnik Basil een Bogomielse gemeente in Constantinopel. Hij werd echter onder valse voorwendselen bij keizer Alexius I uitgenodigd, gegrepen en verbrand, nadat hij weigerde zijn eigenzinnige geloofsopvatting te herzien.

De Bogomielen werden minder heftig vervolgd dan de Katharen, aangezien het Byzantijnse Rijk het maar al te druk hadden met andere zaken dan de afstraffing van deze mystieke tak van het christendom. Later werden de Bogomielen in Bulgarije en Bosnië toch gedwongen om zich te bekeren tot het soefisme (de mystieke tak van de Islam).

De Bogomielen hingen een wereldbeeld aan dat zich gekenmerkte door een metafysisch dualisme, waarin de geschapen materiële wereld slecht is en de geestelijke goddelijke wereld goed. Bij de Bogomielen vindt men daarom de gnostische opvatting dat niet God, maar Satan(iël), de Duivel, de schepper van de wereld was. Sataniël werd door Bogomielen als de in opstand gekomen zoon van God gezien en zijn broer Michael was de goede zoon van God. Michael zou Jezus de kracht schenken om het verbond tussen de eerste mens Adam en Sataniël te doorbreken.

Sufi Monastery Blagaj

In het jaar 1167 na Christus is er contact geweest tussen de Katharen en de Bogomielen waarin de Bogomielen de Katharen adviseerde om vooral niet de centrale bestuursorganisatie van de Rooms-Katholieke kerk over te nemen. Ze adviseerde om een decentrale structuur neer te zetten, zodat er ook ruimte was voor diversiteit binnen de Katharen-gemeenschap.

Dit was wederom revolutionair, aangezien het collectief denken hoog in het vaandel stond in de Donkere Middeleeuwen – alles moest centraal en vanuit het collectief denken worden georganiseerd.

De Bogomielen maakte geen gebruik van teksten, maar van symbolen. Deze werden vaak op grafstenen gebruikt. Symbolen waren immers tekens van eenheid. De symbolen spiraal en druiven werden het meest gebruikt.

De spiraal stond voor de geleidelijke ontwikkeling van de mens en voor de menselijke tegenstrijdigheden van het leven: spiraal naar binnen en spiraal naar buiten.

De druiven stonden voor het teken van God. Zonder de druif kunnen jullie niets doen – zonder God kun je niets doen.

Het pentagram van de Bogomielen stond voor de eeuwige eenwording met het universum en de wedergeboorte van God in de mens.

Peter Deunov

Peter Deunov was één van de spiritueel leiders van de Bogomielen.

Hij studeerde zeven jaar medicijnen en theologie in Amerika waarna hij in 1895 terugkeerde naar Bulgarije en zonderde zich daar enige jaren af.

Deunov nam de spirituele naam Beinsa Douno aan en in 1900 stichtte hij de Universele Witte Broederschap op bij een bijeenkomst in Varna aan de Zwarte Zee.

Zijn eerste openbare lezing gaf hij in dat jaar. In de jaren die volgden gaf hij voortdurend voordrachten. De orthodoxe kerk volgde zijn activiteiten met groeiend onbehagen en excommuniceerde hem uiteindelijk. In 1914 kreeg hij huisarrest in Varna dat pas in 1918 werd opgeheven.

Hij had 6 richtlijnen voor het leven:

1) Liefde

2) Wijsheid

3) Waarheid

4) Gerechtvaardigdheid

5) Deugd

6) God is Liefde

Peter Deunov zag zijn onderricht als een herleving van het esoterisch christendom, geworteld in het Johannesevangelie. Dit evangelie beschrijft het leven van Jezus, waarvan hij vond dat het onderdrukt was en daardoor verborgen was gehouden voor de mensen.

‘De tijd is gekomen om de grondvesten te leggen van een nieuwe cultuur, die zal gebouwd moeten worden, niet door diegenen die knielen voor het beeld van de gekruisigde, maar door de broederlijken, in wie de verrezen Christus leeft, de levende Christus der Liefde. De basis van deze nieuwe cultuur zal dus de liefde zijn’

Deunov had voor het spirituele pad zeven fases ontwikkeld die aansloten bij de zeven meren in Bulgarije in de Rila mountains:

Zeven meren in Bulgarije in de Rila mountains

1) Grote rust in het stoffelijke lichaam

2) God is almachtig en levert je een leven vol met beproevingen

3) Goed doen naar de mensen om je heen

4) Mentale wereld in orde brengen

5) Plaats van de geest in je systeem

6) Hart en de spirituele wereld

7) Wijsheid en de goddelijke wereld

Leestip

- Prophet of our times – the life & teachings of Peter Deunov

Greetz,