#113 - Groepsdynamica! Schijneenheid en -intimiteit in groepsverbanden – een sluipmoordenaar voor werkelijk groepsresultaat!
Hai GuidoFox hier! Gaaf dat je dit artikel leest!
Vandaag wil ik het hebben over de destructieve gevolgen van buitensluiting van personen - en gebrek aan eenheid en intimiteit - binnen groepsverbanden voor het voortbestaan van een succesvolle groep, team, afdeling of organisatie: schijneenheid en -intimiteit binnen groepsverbanden
Het is goed om eerst in te gaan waarom individuen eigenlijk bij een groep willen behoren alvorens de destructieve groepselementen worden besproken. De hedendaagse ‘groep’ probeert hoofdzakelijk twee fundamenten van een individu te bevredigen!
1. De behoefte om ‘erbij te horen’
Ten eerste vervult een groep een natuurlijke behoefte van een individu om ‘erbij te horen’.
Het is een diepe - haast instinctieve - behoefte van ieder individu. Je hebt het vast weleens meegemaakt dat je je voelde buitengesloten of dat je daadwerkelijk van een groep op fysieke wijze werd buitengesloten. Dit kan heftige emoties bij je teweegbrengen - zeker toen je nog een kind was: buitengesloten worden is één van de ergste dingen die je als kind kan overkomen. Deze wonden draag je natuurlijk weer mee in je werkomgeving.
In de 'volwassene'maatschappij zie je dat buitensluiten vooral zich op het emotionele vlak plaatsvindt en niet op het fysieke niveau. Fysiek word je dus getolereerd maar feitelijk word je genegeerd: er wordt simpelweg niet naar je geluisterd. Je kent wellicht uit de praktijk het voorbeeld dat je in een vergadering een geweldig idee aandraagt, maar dat het gesprek van de vergadering gewoon verder gaat alsof er niets was gebeurd.
We willen dit nooit meemaken, waardoor we er van nature van alles aan zullen doen om maar niet te worden buitengesloten. Het is dan ook logisch dat mensen in een organisatie zich aanpassen aan de normen van de groep. Dit is opzich niet heel erg of vreemd want daardoor blijft de groep voorbestaan maar er zijn ook grenzen.
Een dergelijke grens is bijvoorbeeld dat in teams of op afdelingen stelselmatig collega's achtereenvolgens worden buitengesloten. Dit is een veelvoorkomend verschijnsel op de werkvloer. Het is een interessante vraag wat de reden van een groep is achter het veelvuldig buitensluiten van groepsleden. Het antwoord is verrassend.
In de groep heerst een onderliggende en onbewuste angst die ervoor zorgt dat de huidige groepsleden bang zijn om zelf buitengesloten te worden. Die angst kan gebaseerd zijn op de eerdere ervaringen binnen de groep maar het zou kunnen zijn dat de gevoelens van de groepsleden teruggaan naar hun verleden waarin zij zelf buitengesloten werden: iedereen heeft dit immers weleens in zijn leven meegemaakt.
De groep, het team of de afdeling probeert deze onderliggende angst te onderdrukken en te verdoezelen door zogenoemde schijneenheid te creëren - schijneenheid binnen groepsverbanden. De groep wijst stelselmatig een groepslid aan die wordt buitengesloten (ook wel genoemd de zondebok), waardoor de rest van de groep zich door het aanwijzen van een ‘gemeenschappelijke vijand’ hechter 'aaneensluit'.
De prijs van schijneenheid binnen een groep is op de langer termijn bezien hoog. De personen in de groep zien dat een persoon wordt buitengesloten, waardoor angst de groep binnensluipt: 'wat hem kan overkomen, kan morgen mij ook overkomen'.
Het ‘ogenschijnlijke’ voordeel is dat het conformisme op deze wijze in de groep wordt versterkt, terwijl het onderlinge vertrouwen in elkaar juist hevig wordt verzwakt. De langer termijn resultaten van de groep zullen echter afnemen, omdat zo’n groep geen voedingsbodem is voor creativiteit en wederzijdse samenwerking.
Het conformisme - opgelegd op basis van angst - zorgt voor een daling van het aantal creatieve nuttige ideeën omdat personen hun werkelijke gevoelens niet durven te uiten: ze zijn immers bang om buiten de boot te vallen. De angst in de groep zorgt er ook voor dat er minder met elkaar wordt overlegd en samengewerkt.
2. De behoefte aan intimiteit
Ten tweede vervult een groep de behoefte aan individuele intimiteit.
Op het eerste gezicht klinkt deze behoefte aan intimiteit wat vreemd op de werkvloer, maar toch is het zo. Gevoelens van intimiteit onder groepsleden worden vaak tijdens het werken onderdrukt, omdat we bang zijn om onze intimiteit onderling openlijk te uiten. Onder intimiteit beschouw ik openheid en overgave. Dit betekent openheid voor elkaar. Dus eerlijk met elkaar open communiceren, maar niet onbelangrijk: ook openstaan voor elkaars innerlijke wereld. Wat gaat er eigenlijk in ons om?
Als we niet als groepsleden openstaan naar elkaar, hoe kunnen we dan een open verbinding krijgen met de klant - dat zo gewenst is? Dit betekent het volledig uiten van je gevoelens naar elkaar, waardoor je werkelijk kunt overgeven aan de ander. Dit heeft als effect een toename van het onderlinge wederzijdse vertrouwen in de groep en beter verkoopresultaat!
Als je je als groepslid openstelt, is dit ontzettend spannend want je weet nooit hoe de groep daarop zal anticiperen. Het leidt tot onvoorspelbaarheid, maar dit is juist goed: onvoorspelbaarheid binnen groepsverband lokt passie uit - passionele reacties. Dit is één van de belangrijkste drijfveren voor een organisatie - de intrinsieke motivatie van je werknemers. Passie versterkt deze intrinsieke motivatie. Zonder intimiteit en passie wordt het leven of de organisatie leeg en onvervuld. De organisatie waar geen open houding naar elkaar is, is gedoemd om in openlijke of verkapte destructie te vervallen.
We hebben dus als individu en werknemer een ambivalente houding ten opzichte van intimiteit: we kunnen als individu en groep niet zonder intimiteit, maar de onvoorspelbare reacties van de mensen uit de groep houden ons in angst om ze te uiten.
3. Schijneenheid en -intimiteit
Als reactie op onze ambivalente houding tegenover 'groepsintimiteit' creëert de groep vaak schijneenheid en -intimiteit. We zien als uiting van deze schijneenheid en -intimiteit dat groepsleden:
- Onderling over andere groepsleden beginnen te roddelen
- Een schijn 'wij-gevoel' creëren: wij als afdeling tegen de rest van de organisatie of wij als afdeling zijn de beste (we/she-thinking).
- Overvriendelijk tegen elkaar zijn. Dat wil zeggen: over-vriendelijkheid zonder werkelijke verbinding met als gevolg dat mensen niet de waarheid over elkaar durven te zeggen.
Deze uitingen zijn op langer termijn zeer destructief. Ze laten zien dat er angst in de groep heerst en dat van werkelijke verbinding onderling geen sprake is.
Schijneenheid en -intimiteit is een sluipmoordenaar en werkt zelfs op langer termijn 'intern binnen de organisatie' verbazingwekkend agressief - zo niet direct als indirect eveneens tegen derden (klanten). De 'groep' zal uiteindelijk uitdunnen en ophouden te bestaan.
Spirituele kern
Een duurzame langdurige bevrediging van de groepsbehoeften kan zich alleen maar ontwikkelingen in groepen met een spirituele kern. Zie hiervoor het eerdere artikel Van een angstige rivale naar een open succesvolle spirituele organisatie!
Greetz,
GuidoFox - Evolve your Life!
Spiritual Life Coach