#49 - De filosoof Martin Heidegger en de weg naar het echte leven!
Martin Heidegger was een Duitse filosoof en zijn belangrijkste werk was ‘Sein und Zeit’, dat in 1927 werd gepubliceerd. Volgens hem was filosofie geen academische oefening, maar was het – net als voor oude Grieken – een spirituele roeping en een vorm van therapie. Zie hier de overlap tussen filosofie en spiritualiteit (en uiteraard het leven zelf)!
In zijn metafysische werk ‘Sein und Zeit’ probeert Heidegger een antwoord te geven op de vraag hoe de mens in de alledaagsheid vrij zou kunnen zijn en in samenhang daarmee: wat is de zin van het zijn? Dit is volgens hem de zoektocht naar het ‘Zijn van het Zijnde’ – waaruit alles wordt bepaald. Volgens Heidegger heeft de Westerse filosofie daar tot dan toe onvoldoende aandacht aan besteed.
Zijn en de Hamer
Martin Heidegger wordt dus ook wel de filosoof met de hamer genoemd. Als voorbeeld van transcendentie van een persoon naar de wereld en zichzelf daarmee overstijgend en in het Zijn te vinden, gebruikt hij het voorbeeld van de hamer en de wereld van het hameren.
In het geval dat een mens een hamer gebruikt, beschouwt hij het ‘Ding an Sich’ (de hamer / Kants interpretatie) niet als een stuk ijzer en een stuk hout, maar associeert hij dit met een voorwerp dat een doel heeft: het hameren zelf. Het voorwerp (de hamer) heeft dus de naam van het doel van het voorwerp.
Daarmee is de hamer ‘het Zijnde’ en het gebruik dan wel de doelstelling van de hamer het ‘Zijn’. Door dus te handelen als mens, heel bewust te handelen, is er in de alledaagsheid van het bestaan al sprake van transcendentie naar de wereld – naar Zijn. De handeling wordt volgens hem dan het doel op zich om deze transcendentie naar de wereld te bewerkstelligen.
Het leven en de vrijheid van de mens
In Sein und Zeit is de mens volgens Heidegger in de realiteit niet vrij, terwijl volgens hem de mens vrij, open en een toegankelijk wezen zou moeten zijn. De oorzaak daarvan is volgens hem conformisme aan het milieu waarin je bent opgevoed en leeft. Dit noemt Heidegger ‘Das Man’.
Het conformisme onder de mensen ontlast enerzijds (met de stroom mee varen), maar anderzijds ontneemt dit individuele verantwoordelijkheid (freerider-gedrag).
Het leven krijgt een doornee-karakter en ‘zoals het hoort’ wordt verheven boven wat gewaagd kan worden – en als belangrijkste effect: het bekende wordt verheven boven (de openheid van) het onbekende.
Het mensenleven wordt nihilistisch (ontkenning van het bestaan van betekenis van het leven) als conformisme in het leven van de mens de boventoon blijft voeren.
Heidegger is er dan ook van overtuigd dat een mens pas vrij kan zijn als hij de moed heeft ‘iets’ terug te brengen in de wereld waar hij zich – intrinsiek en in stilte – tegen heeft ‘gekeerd’.
De weg van ‘Uneigentlichkeit’ (onechtheid) naar ‘Eigentlichkeit’ (eigenheid) wordt volgens hem dan als mens afgelegd, zodat hij weer gaat leven voor zichzelf en in mindere mate beïnvloed wordt door de sociale omgeving / het conformisme (‘Das Gerede’). Op deze wijze kan hij op meer eenvoudige wijze zin geven aan het leven (existentiefilosofie).
Een belangrijke kunstgreep om dit te bewerkstelligen is om als mens met gepaste intensiteit zich te richten op ‘Das Nichts’, aangezien het besef van ‘Sein zum Tode’ (Zijn tot de dood) weleens de weg is naar het echte leven en te ontsnappen aan ‘Das Gerede’.
De vooruitgang van de maatschappij en dus de toekomst staat voor Heidegger voorop als de mens moed zou vertonen om het conformisme te kunnen doorbreken. Daarmee neemt Heidegger afstand van het nihilisme, dat door zijn pessimistisch mensbeeld altijd maar bleef hangen in haar verleden en traditie.
Greetz,
GuidoFox - Evolve your Life!
Spiritual Life Coach