#147 - Loopbaancoaching: De vier Fases van Stressontwikkeling volgens Marc Schabrazq (van het boek ‘Stress als Keuze’)
Hi GuidoFox hier! Gaaf dat je dit artikel leest!
Stress!
We hebben er allemaal weleens last van – en dat is opzich goed. Tijdelijke stress zorgt immers voor alertheid en energie, waardoor een mens zich beter kan focussen. Wat niet goed is, is dat tijdelijke stress kan worden omgezet in chronische stress – dat weer burn-out verschijnselen of een burn-out tot gevolg kan hebben.
Onder het motto – beter (bijtijds) voorkomen, dan genezen – worden hieronder de vier fases van Stressontwikkeling gekenschetst.
Fase 1: Ontkenning en Bagatellisering
De fase van ontkenning en bagatellisering kenmerkt zich als een fase waarin coachee zijn huidige stresssituatie sterk onderschat: zijn realiteitszin is verre van optimaal. De mate van ontkenning neemt in deze fase qua intensiteit toe. Coachee is sterk geneigd om potentiële stressbronnen te elimineren (bijvoorbeeld: werk afschuiven naar andere collega’s of juist werk uitstellen). Dit duidt op een verhoogd stresslevel. De ontkenning van de hoge stressverschijnselen kan bij bij coachee een brongevoel van vervreemding veroorzaken, dat een innerlijke leegte en een ‘feeling of lost’ kan veroorzaken.
Fase 2: Vechten, Vluchten of Verstarren (of Bevriezen)
In deze fase van stress kan coachee drie verschillende ‘onderdrukkende’ acties (primitieve reactiepatronen) ‘ondernemen’ ten aanzien van zijn stressbronnen.
1. Vechten
2. Vluchten
3. Verstarren (of Bevriezen)
Deze onderdrukte spanningen worden geuit door onrust, gejaagdheid, ongeduld en vergeetachtigheid naar diegene zelf en zijn omgeving.
- Het vechten uit zich vaak in woede, prikkelbaarheid, frustratie en wrok. Het komt vaak voor dat deze frustraties zich niet verbaal uiten, maar in non-verbale verontwaardigde signalen.
- Het vluchten kenmerkt zich in bijpassende emoties van angst en zorgelijkheid. Coachee denkt vaak in doemscenario’s en zoekt steun bij de sociale omgeving.
- Het verstarren (of bevriezen) is de meest passieve stressreactiepatroon. De meeste coachees die verstarren hebben te maken – naast stress – met een verhoogd risico op faalangst.
Op het moment dat deze fase door coachee wordt ontdekt, kan nog net op tijd het stressontwikkelingsproces worden verminderd, veranderd of gestopt.
Fase 3: Ontkenning van Gevoel
In deze fase treedt het vervreemdingsproces verder in en coachee sluit zich af van zijn gevoel en ook van zijn inlevingsgevoel met derden. Diegene bouwt een zogenoemde ‘gevoelloze muur’ om zich heen, gaat op de automatische piloot – met een tunnelvisie – verder.
Coachee wordt eveneens door de stress geraakt in zijn immuunsysteem en kan chronische vermoeidheids- en verkoudheidsklachten ontwikkelen. De privé-situatie kan daarbij ook hinder gaan ondervinden van de stress van coachee.
Fase 4: Algehele Uitputting (burn-out verschijnselen / burn-out)
In deze fase is coachee totaal fysiek en psychisch uitgeput. Diegene heeft geen fysieke energie meer om letterlijk nog op te staan. Eindelijk heeft coachee de moed gekregen om zich ziek te melden bij zijn of haar werkgever, maar eigenlijk allang te laat. Het lichaam grijpt in deze fase in en vertoont (functionele) pijnklachten, extreme vermoeidheid of een aanmerkelijke kans op flauwvallen.
Greetz,
GuidoFox – Evolve your Life!
Spiritual Life Coach