#55 - Hoogsensitiviteit: wat is het precies en hoe ga je ermee om!
Hai GuidoFox hier! Vandaag wil ik het hebben over hoogsensitiviteit!
Hoogsensitiviteit is een uiting van een fijngevoelig zenuwstelsel. Ongeveer 15 tot 20 % van de mensen is hoogsensitief en dat in verschillende gradaties. Daarbij is hoogsensitiviteit ook erfelijk. De kans is dus groot dat je zelf hoogsensitief bent of dat mensen in jouw directe omgeving dat zijn.
Hoogsensitiviteit is een karaktereigenschap waarmee je wordt geboren. Je wordt dus geboren met een fijngevoelig zenuwstelsel, waardoor prikkels uit de omgeving een diepe indruk op je maken. Hoogsensitieve personen hebben meer tijd en rust nodig om deze prikkels te kunnen verwerken.
Elaine Aron, een bekende onderzoekster naar hoogsensitiviteit, heeft aangetoond dat hoogsensitiviteit niet hetzelfde is als introversie, verlegenheid of neuroticisme. In de praktijk wordt deze fout vaak gemaakt.
Het is voor mensen die erachter komen dat ze hoogsensitief zijn (vooral op latere leeftijd) een werkelijke herkenning, ontroering, verademing en opluchting tegelijkertijd: alle puzzelstukjes in het leven komen nu werkelijk op zijn plaats.
De positieve kenmerken van hoogsensitieve personen
Laten we positief beginnen!
Hoogsensitiviteit brengt immers heel veel kwaliteiten met zich mee, die vaak niet door de buitenwereld worden herkend.
Hoogsensitieve personen zijn / hebben / kunnen:
- Een groot empathisch vermogen / een sterk gevoel voor de belevingswereld van andere mensen
- Een zeer creatieve geest
- Intens genieten van mooie momenten maar kunnen ook intens treuren in zware tijden
- Een groot verantwoordelijkheids- en rechtvaardigheidsgevoel
- Een sterk reflecterend karakter
- Consciëntieus
- Goed zijn met kinderen en dieren (vanwege hun inlevingsvermogen)
- Intuïtief
- Zachtaardig
- Een eigen wijsheid (in plaats van de negatieve contonatie eigenwijs)
- Authentiek
- Accuraat
- Dapper
- Vernieuwend
- Doorzettingsvermogen
- Persoonlijke ontwikkeling in het vaandel staan
- Een groot sociaal inzicht
- Een grote fantasie
- Nieuwsgierig
- Een rijke innerlijke wereld
- Hulpvaardig
- Betrokken met hun omgeving en met andere mensen
- Leergierig
- Alertheid zijn
- Vaak een verrassend karakter
- Lief
- Zorgzaam
- Detaillistisch
- Perfectionistisch
- Een heel goed geheugen (dingen exact kunnen terughalen van wat vroeger is voorgevallen)
- Een sterk visueel vermogen
- Een beelddenker
- Een visueel leersysteem
- Een uitgesproken mening hebben
- Stemmingen en sferen fijnloos aanvoelen
- Vaak diepzinnige vragen stellen
- Ook de vergeten vragen stellen, zoals de waaromvraag
- Door de ziel van een andere persoon heenkijken. Dit kan confronterend voor diegene zijn.
- De emoties van anderen aanvoelen / minder in staat in het benoemen daarvan (straal- en uitingsangst)
- Een sterk vermogen tot introspectie / diep bij henzelf naar binnen gaan
- Een sterk vermogen tot het nuanceren van zaken
- Sterke verbale vermogens in zich (kan zich minder uiten in onveilige (werk)omgevingen en/of door onzekerheid en straalangst)
De nadelige effecten van hoogsensitiviteit
De nadelige effecten van hoogsensitiviteit zijn dat deze personen:
- Het gevoel hebben zich anders te voelen, waardoor ze zich kunnen gaan afsluiten van hun omgeving
- Geen aansluiting kunnen vinden in een groep, waardoor onzekerheid bij hen de boventoon voert
- Het lastig vinden om bij henzelf te blijven en erachter te komen wie ze eigenlijk zijn
- Een zeer scherp gehoor hebben en kunnen schikken van plotselinge harde geluiden
- Emoties intens ervaren en gevoelig zijn voor kritiek
- Gevoelig zijn voor bijvoorbeeld labeltjes in de kleding en naadjes in de sokken
- Zich snel zorgen kunnen maken en veel meer piekeren dan normale mensen en ook moeite hebben om deze zorgen los te kunnen laten
- Veel meer tijd nodig hebben om aan nieuwe situaties te wennen vanwege hun sterke invoelsverbinding (wordt later uitgebreid op ingegaan)
- Moeite hebben met fel licht (TL-balken en/of scherp zonlicht)
- Vaak angstig zijn, aangezien gevaarprikkels snel worden opgepikt en intenser worden ervaart
- Een gebrek hebben aan zelfvertrouwen, aangezien ze vaak door hun omgeving niet worden begrepen
- Overgevoelig kunnen reageren door middel van beschermingsmechanismen naar de buitenwereld toe (wordt later uitgebreid op ingegaan)
- Lang kunnen blijven hangen in heftige emoties, zoals boosheid en/of verdriet
- Regelmatig hoofd- of buikpijn hebben (vanwege hun vele wisselende emoties)
- Moeite hebben met in- of doorslapen of vroeg wakker worden (dat laatste door licht of geluid)
- Behoedzaam en verlegen kunnen overkomen
- Vaak last hebben van faalangst en onzekerheid
- Diepgaande verwerking nodig hebben van prikkels en dat dit tijd kost
- Moeten hebben met tijdsdruk en deadlines vanwege hun hooggevoeligheid voor stress
- Vaak moeite hebben om grenzen aan te geven en zich weerbaar op te stellen, aangezien ze vaak 'people pleasers' zijn en in angst leven
- Vroeger zeer veel moeite hebben gehad met schoolreisjes en –kampen vanwege de drukte en de vele prikkels en het niet bij de groep horen en ze zich dus moesten aanpassen
- Moeite hebben met de feestdagen vanwege stress, drukte in de omgeving, hectische periode en spanning
- Snel overprikkeld zijn, waardoor ze heel onrustig kunnen worden, snel afgeleid kunnen zijn, slaapproblemen kunnen hebben en/of heel dromerig kunnen worden. Dit laatste om hunzelf te kunnen beschermen tegen de prikkelende omgeving maar ook om hun creatieve brein in werking te laten komen.
- Huilbuien of woedeaanvallen kunnen hebben. Vaak in verband met vermoeidheid door hun omgeving.
- Vaak moeite hebben met herhalende bezigheden (automatiseren). Dit past niet in hun wereld van diepgang.
- Gevoelig zijn voor geuren en deze geuren kunnen relateren aan het verleden en herinneringen kunnen oproepen
- Veel vragen stellen, veelal diepzinnige en/of beschouwende vragen. Dit kan voor de omgeving vermoeiend overkomen.
- Zeer gevoelig zijn voor pijn of ziekte
- Slecht tegen een luidruchtige omgeving kunnen en zich daardoor slecht kunnen concentreren
- Gevoelig zijn voor sferen in een ruimte en emoties van anderen
Een sterke invoelverbinding
Hoogsensitieve mensen ervaren een sterke mate van invoelverbinding met mensen, objecten, dieren of omgevingen. Ze kunnen daar sterk qua gevoel gehecht aan zijn geraakt, waardoor het voor deze personen moeilijk is van deze subjecten of objecten los te komen: het losweekproces.
Dit geldt ook vice versa met het aangaan van verbindingen. Hoogsensitieve mensen zijn erg kieskeurig wie ze binnenlaten in hun leven, aangezien zij dus echt een invoelverbinding aangaan wat erg veel energie bij hoogsensitieve mensen op het begin kost.
Een proces van verbinding gaat bij hoogsensitieve mensen vaak gepaard met de nodige beschermings- of afstotingsmechanismes, om zo te kunnen testen of het subject wel degelijk bereid is om ook in hun ogen zo’n invoelverbinding aan te gaan.
Evolutie en groepsparadox
Hoogsensitieve personen konden van oudsher heel waardevol zijn voor de groep, aangezien ze snel onraad konden opmerken en zo de groep konden beschermen tegen gevaren van buitenaf.
Helaas is vaak de leider en de leden van de groep niet (op tijd) op de hoogte van de kwaliteiten van de hoogsensitieve personen binnen de groep, omdat diegene zich door onzekerheid schuilhoudt.
Daarbij voelt de hoogsensitieve persoon zich vaak anders en scheidt zich dan ook meer dan andere personen eerder af van de groep en dit maakt hem of haar kwetsbaar. De hoogsensitieve persoon trekt zich dus terug uit de groep. Op het moment dat de persoon er toch voor kiest om binnen de groep te blijven, kost dat diegene heel veel aanpassingsvermogen.
Hoogsensitieve personen zijn zo ook vaak gewend geraakt om in iedere groep sociaal acceptabel groepsgedrag te vertonen ‘om maar niet buiten de boot te vallen’, waardoor deze personen zich snel kunnen aanpassen aan verschillende omgevingen. Deze personen hebben dan ook in frequente mate een groot aanpassingsvermogen ontwikkeld.
Dit resulteert echter in een persoon die zijn eigen authentieke persoonlijkheid dikwijls heeft verwaarloosd en onderdrukt. Dit kan leiden tot gevoelens van afscheiding met jezelf, angstgevoelens en depressies. Het is dus voor een hoogsensitief persoon echt een moeilijke afweging om te kiezen voor de groep of zich zelfstandig te ontwikkelen en zich dus terug te trekken.
Beschermings- en afstotingsmechanismes
We hebben het zojuist al aangestipt, maar hoogsensitieve personen maken vaak gebruik van beschermings- en afstotingsmechanismes om maar later niet gekwetst te hoeven worden - dit aangezien ze erg gevoelig zijn voor afwijzing. Dit betekent dat hoogsensitieve personen vaak mensen op het begin van de ontmoeting op afstand houden en vooral personen die hun kunnen kwetsen: leidinggevenden (angst voor ontslag), liefdespartners (angst voor afwijzing), vrienden (angst voor verlating).
De hoogsensitieve persoon gebruikt ook overschreeuwings- en compensatietechnieken of clownesk gedrag in nieuwe omgevingen om zo niet gekwetst te kunnen worden en hun onzekerheid zo te kunnen verdoezelen. Het gevaar van beschermings- of afstotingsmechanismes is dat deze juist kunnen toenemen als de angst van de hoogsensitieve persoon ook toeneemt.
Op het moment dat de hoogsensitieve persoon juist meer uit zijn schulp kruipt en zijn straalangst dus achterwege probeert te laten of veel verandering in zijn of haar leven op dit moment aan de gang is (angst voor verandering), kunnen de beschermings- en afstotingsmechanismes juist ook weer toenemen. Het is belangrijk om dit als hoogsensitief persoon te beseffen.
Een sterke controledwang
Hoogsensitieve personen ervaren ook een grote mate van controledwang, aangezien angst de onderliggende emotie is. Alles moet gecontroleerd worden, omdat een gevoel van controle de angst weleens zou kunnen doen wegnemen. Dit is natuurlijk klinkklare onzin, aangezien controle juist de angst aanwakkert - omdat je immers niet alles kunt controleren. De controledwang van een hoogsensitief persoon kan weleens zulke extreme vormen aannemen dat het lijkt op paranoïde karaktertrekken. Dit wordt in het 'wereldje' ook wel het aannemen van een persoonlijk mechanisme genoemd.
De twee basisbehoeften van een hoogsensitief persoon
1. Autonomie
Hoogsensitieve personen hechten heel veel belang aan autonomie.
Ze hebben echt heel veel geestelijke vrijheid nodig om zich te kunnen ontwikkelen en prettig te kunnen voelen.
Ze hebben ook behoefte aan fysieke vrijheid.
Dit betekent vaak dat ze gedijen in een stille, ruimtelijke en zelfstandige werkplek. De hoogsensitieve persoon is immers gevoelig voor geluid maar bovenal ook voor energievelden van andere mensen.
Een kantoortuin is dus desastreus voor de ontwikkeling van hoogsensitieve personen. Besef dus dat 15 tot 20% van het personeel gemiddeld hoogsensitief is en in verschillende sectoren ligt dit aantal hoger.
2. Authenticiteit
Hoogsensitieve personen hebben door hun immense aanpassingsvermogen en hun gevoelige inlevingskant – dat peope pleasure gedrag in de hand heeft gewerkt - vaak hun eigen kern verloren. Ze zijn dan ook erg zoekende in het leven wie ze nou eigenlijk zijn. Het is van belang om door middel van introspectie (dat een kwaliteit van een hoogsensitief persoon is) om op zoek te gaan naar je eigen kern. Dit kan door meditatie of rustige wandelen in de natuur en bovenal door compassie voor jezelf. Het bewust zijn dat je hoogsensitief bent, draagt natuurlijk ook al bij aan de oplossing.
Leestips:
- Alaine Aron - Hoogsensitieve personen
- Hans Lemmens - Het elastiek tussen lichaam en ziel / verkenningen in het grijze gebied tussen hooggevoeligheid en autisme
- Ted Zeff - Overlevingsgids voor Hoogsensitieve personen
Greetz,
GuidoFox – Evolve your Life!
Spiritual Teacher, Life Coach and Political Influencer